یک آزمایشگاه حرفه‌ای و مجهز، همان چیزی است که باعث پیشرفت دانش‌پژوهان و محققان می‌شود. در یک تعریف ساده، سکوبندی آزمایشگاهی در اصفهان مجموعه‌ای از انواع کابینت‌ها و میزها است که با طراحی درست و بهینه در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند.
به دلیل اهمیت فضاسازی در آزمایشگاه‌ها، سکوبندی به مسئله مهمی تبدیل شده است. مسائلی از قبیل ارگونومی، جای‌گذاری درست فضاها و کیفیت میزهای استفاده شده مواردی است که برای موفقیت یک آزمایشگاه ضروری هستند.
در این مقاله به بررسی تمام مواردی می‌پردازیم که نیاز است درباره سکوبندی بدانید.
فهرست مقاله:
- سکوبندی آزمایشگاهی چیست و چرا اهمیت دارد؟
- ویژگی‌های یک سکوبندی اصولی
- سکوبندی به چه صورت اجرا می‌شود؟
- انواع کابینت در سکوبندی آزمایشگاهی
- متداول‌ترین اجزای سکوبندی
- نکات کلیدی در طراحی سکوبندی
- مراحل طراحی سکوبندی به‌صورت کارآمد و بهینه
- ۵ ماده رایج مورداستفاده در سکوبندی آزمایشگاهی در اصفهان
- اهمیت ارگونومی در سکوبندی آزمایشگاهی
- چگونه از ارگونومی نامناسب در سکوبندی آزمایشگاه جلوگیری کنیم؟
سکوبندی آزمایشگاهی چیست و چرا اهمیت دارد؟
هر آزمایشگاهی باتوجه‌به نوع کارها و تحقیقاتی که در آن انجام می‌شود، به مجموعه از تجهیزات، مواد شیمیایی و ابزارهای مختلف نیاز دارد. در چنین محیط‌هایی که خطر حوادث احتمالی ناشی از سوختگی یا آتش‌سوزی بالا است، نیاز به طراحی فضایی ایمن وجود دارد. علاوه بر این، محیطی که نیازهای کارکنان را تأمین کند و ارگونومی مناسبی ارائه دهد، از الزامات به‌روز طراحی سکوبندی است.
بنابراین، به‌طورکلی می‌توان گفت یک سکوبندی اصولی علاوه بر تأمین امنیت کارکنان، باعث افزایش استفاده حداکثری از فضا می‌شود. همچنین موجب رضایت کارکنان و راحتی آنها می‌گردد. یک طراحی اصولی، محیطی مدرن و شیک با سطح کاربری و امنیت استاندارد ارائه می‌دهد.
ویژگی‌های یک سکوبندی اصولی
به دلیل اهمیت سکوبندی، لازم است که طراحی و اجرای آن را به متخصصان و طراحان حرفه‌ای بسپارید. سکوبندی باید دارای مشخصات زیر باشد:
سکوبندی آزمایشگاهی به صورت اصولی
- طراحی مدرن و زیبا با ساختار کاربردی
- رعایت سایزها و ابعاد استاندارد آزمایشگاهی
- کیفیت بالای قطعات استفاده شده و مقاومت مناسب آنها در برابر هرگونه عامل فیزیکی، شیمیایی یا پوسیدگی
- امکان تعمیر آسان یا جایگزینی قطعات معیوب
- امکان جداسازی اجزا و نصب دوباره آنها در فضاهای دیگر در صورت نیاز
- سهولت دسترسی به تأسیسات و امکانات زیربنا
- طراحی فضای تهویه مناسب به‌منظور رفع آلودگی‌ها و کنترل آن
- امکان چیدمان دلخواه فضا توسط کارکنان به‌وسیله قطعات پرتابل یا متحرک
- قاب‌بندی مناسب و اصولی سطوح
- درنظرگرفتن ایمنی و راحتی کارکنان
سکوبندی به چه صورت اجرا می‌شود؟
به‌طورکلی سکوبندی‌ها به دو صورت یک‌طرفه و دوطرفه اجرا می‌شوند:
· سکوبندی یک‌طرفه
پرکاربردترین سکوبندی در آزمایشگاه‌ها از نوع یک‌طرفه است که در کنار دیوار قرار می‌گیرد. این سکوها بیشتر به‌عنوان میز کار، محل نگهداری مواد و تجهیزات، میز توزین، سینک، میز دستگاه‌های مختلف و کانال‌های تعبیه استفاده می‌شوند.
· سکوبندی دوطرفه
این سکوها که به جزیره نیز معروف هستند، در وسط فضای آزمایشگاه نصب و به‌صورت دوطرفه از آنها استفاده می‌شود. امکان نصب میز شستشو، پریزهای برق، سینک و شیرآلات مختلف در این سکوها وجود دارد. مزیت این سکوهای جزیره مانند، ایجاد دسترسی دوطرفه و در نهایت راحتی و ایمنی بیشتر برای کارکنان است.
انواع کابینت در سکوبندی آزمایشگاهی
باتوجه‌به محل قرارگیری کابینت‌ها، آنها به دو دسته زمینی و دیواری تقسیم می‌شوند:
· کابینت‌های زمینی
این کابینت‌ها محل نگهداری مواد هستند و اغلب به عنوان میز کار استفاده می‌شوند. کابینت‌های زمینی در کف زمین پیچ‌ومهره شده و تراز می‌گردند و به دو صورت چرخ‌دار و معلق طراحی می‌شوند.
· کابینت‌های دیواری
به‌منظور استفاده از فضای روی کابینت‌های زمینی، کابینت‌هایی در ارتفاعی بالاتر از آنها نصب می‌شوند. کاربرد کابینت‌های دیواری عمدتاً برای نگهداری اسناد و مدارک، مواد و وسایل غیرخطرناک و سبک است.
متداول‌ترین اجزای سکوبندی
· میز شستشو
یکی از مهم‌ترین بخش‌های سکوبندی، میز شستشو است که باتوجه‌به نیاز محققان و کارکنان می‌تواند به‌صورت تک لگنه یا دو لگنه نصب شود. در کنار آن ابزار دیگری مانند رک، شیر آب مخلوط یا چشم‌شو نیز می‌توان نصب کرد.
میز شستشو در آزمایشگاه
· دوش و چشم‌شوی اضطراری
به دلیل کاهش خطرات ناشی از کار با مواد خطرناک و در صورت به‌وجودآمدن آسیب، دوش و چشم‌شوی اضطراری در سکوبندی آزمایشگاهی در اصفهان نصب می‌شود.
این دوش‌ها به سه صورت دیواری یا ایستاده، سقفی و تک چشم یا دو چشم موجود هستند.
· سینک
سینک از آن مواردی است که باید در خرید و انتخاب آن بسیار دقت کنید. به دلیل اینکه فضای آزمایشگاه به طور مداوم در معرض مواد خطرناک و اسیدی قرار دارد، نیاز به سینک‌هایی با کیفیت بالا دارید که با گذر زمان کارایی و کیفیت خودشان را حفظ کنند.
· میز توزین یا ترازو
توزین نمونه‌های کوچک در آزمایشگاه نیاز به میزهای مخصوصی دارد. میز توزین به دلیل ساختاری که دارد، ارتعاشات محیط را برطرف می‌کند و دقت موردنیاز برای وزن‌کردن نمونه‌ها را فراهم می‌آورد.
· میز میکروسکوپ
یک سکوبندی آزمایشگاهی در اصفهان که به صورت ایده‌آل طراحی شده باشد، دارای میزهایی است که به طور اختصاصی برای میکروسکوپ طراحی شده‌اند.
· فوم هودها و سیستم استخراج دود
فوم هودها از آن دسته ابزار مهمی هستند که برای تأمین امنیت کارکنان اهمیت زیادی دارند. به دلیل این که محیط آزمایشگاه به طور مداوم در معرض انواع بخارهای سمی، مواد قابل‌اشتعال، خورنده و سایر مواد خطرناک وجود دارد، نصب فوم هودها در مکان مناسب در طراحی سکوبندی آزمایشگاهی در اصفهان بسیار اهمیت دارد.
در نزدیکی مکان‌هایی که احتمال آلودگی بالاتر است، لازم است سیستم‌های استخراج دود نصب شوند.
نکات کلیدی در طراحی سکوبندی
در این قسمت به بررسی مهم‌ترین نکاتی می‌پردازیم که در طراحی باید به آن دقت کنید:
· ایمنی
ایمنی کارکنان به عوامل مختلفی بستگی دارد. یکی از مواردی که تأثیر زیادی بر امنیت فضای آزمایشگاه دارد این است که سکوبندی به‌گونه‌ای طراحی شده باشد که به‌راحتی نظافت و سازماندهی شود. به دلیل سروکار داشتن محققان با مواد خطرناک، مدیریت تجهیزات و ابزارها باید به‌گونه‌ای باشد که احتمال نشت مواد وجود نداشته باشد.
· فضاسازی و امکان تحرک
ایجاد فضایی مناسب به‌گونه‌ای که تمام نیازهای کارکنان را رفع کند، نیازمند درک صحیحی از وظایف روزانه آنان است. در این مورد ارتباط و تعامل با کارکنان بهترین روش برای طراحی فضای بهینه است.
جای‌گذاری میزها باید به‌گونه‌ای باشد که کارکنان برای جابه‌جاشدن بین فضاها با مشکل روبرو نشوند و خللی در سرعت کارشان ایجاد نشود. اگر در طراحی فضای آزمایشگاه با کمبود فضا مواجه هستید، بهترین کار استفاده از میزهای متحرک است.
· فضای ذخیره‌سازی
یک فضای کاری مناسب، دارای فضاهایی به‌منظور نگهداری از ابزار، ملزومات مختلف و همچنین وسایل شخصی کارکنان است. کابینت‌هایی که به‌منظور فضای ذخیره‌سازی استفاده می‌گردند، باعث مرتب‌کردن فضای کاری می‌شوند.
نمونه فضای ذخیره‌سازی در آزمایشگاه
مراحل طراحی سکوبندی به‌صورت کارآمد و بهینه
1. بازدید از محل
به‌منظور درک بهتر و طراحی حرفه‌ای سکوبندی آزمایشگاهی در اصفهان، اولین چیزی که نیاز دارید بازید از محل است. این بازدید با هدف ترسیم نقشه کلی و فضاسازی آزمایشگاه انجام می‌شود. پس از بررسی کلی، نمای احتمالی سکوبندی و چیدمان مشخص می‌شود.
2. ارزیابی ابزارها و چیدمان
مسئولیت طراحی و چیدمان تأسیسات بر عهده طراح است. طراحی بهینه و اصولی باعث می‌شود تا ابزارهای مهم مانند HAVC، گرمایش و سرمایش، گاز، آب و حتی مکان قرارگیری زباله‌ها در جای درست قرار گیرند.
اگر آزمایشگاه از قبل وجود دارد و کارفرما قصد طراحی مجدد و بازسازی آن را دارد، تهیه لیستی جامع از ابزارها و نقشه‌ها اهمیت بیشتری دارد. تهیه این فهرست به طراح کمک می‌کند تا متوجه شود که آیا نیاز است برای فلان تجهیزات، فضای ذخیره‌سازی در نظر بگیرد یا خیر.
همچنین یک طراحی استاندارد، فضایی برای سایر مواد و ابزاری که احتمال دارد در آینده به آزمایشگاه وارد شوند، در نظر می‌گیرد. علاوه بر این برای ذخیره‌سازی مواد شیمیایی خطرناک مانند مواد خورنده لازم است که فضای جداگانه طراحی شود.
3. دسترسی‌ها
محل‌های مهم مانند خروجی‌های اضطراری، قسمت تحویل، انبار و غیره باید در جایی قرار گیرند که دسترسی مناسبی برای کارکنان فراهم آورند.
4. طراحی سکوبندی به‌صورت انعطاف‌پذیر
سکوبندی باید به صورتی طراحی شود که امکان بازسازی کامل محیط و تغییر آن وجود داشته باشد. گاهی پیش می‌آید که آزمایشگاه در طول چند ماه یا چند سال سیاست کاری خود را تغییر می‌دهد. در این صورت اگر آزمایشگاه به‌صورت منعطف طراحی شده باشد، امکان تغییر کامل آن وجود دارد و کارفرما نیازی به‌صرف هزینه‌های بسیار ندارد.
۵ ماده رایج مورداستفاده در سکوبندی آزمایشگاهی در اصفهان
· سکوبندی آزمایشگاهی با رزین فنولیک
رزین فنولیک اولین محصول پلیمری بود که به دلیل سبکی، مقاومت بالا و دوام خوب آن در برابر مواد شیمیایی، به تولید انبوه رسید. برای ساخت این محصول از کاغذ کرافت استفاده می‌شود که به رزین آغشته شده و در دماهای بالا به محصولی جامد تبدیل می‌شود.
مقاومت آن در برابر حرارت مداوم تا ۳۵۰ درجه فارنهایت نیز می‌رسد. در برابر ضربه مقاومت بالایی دارد و به دلیل سطح غیرمتخلخل آن، ضدباکتری هست. همچنین خاصیت نارسانایی آن باعث می‌شود که برای مکان‌های که در معرض آتش‌سوزی و یا مواد سمی قرار دارند، مناسب باشد.
· سکوبندی با رزین اپوکسی
رزین اپوکسی نیز در برابر مواد خورنده، ضربه و رطوبت، مقاومت بالایی دارد. این میزها ترکیبی از رزین، هاردنر، سیلیس و پرکننده هستند. میزهای اپوکسی مقرون‌به‌صرفه، بادوام، غیرمتخلخل، مقاوم در برابر آب و رطوبت، ضدمیکروب، باکتری، کپک و حتی اشعه ماورا بنفش هستند.
· سکوبندی با فولاد ضدزنگ
فولاد ضدزنگ به دلیل مقاومت بالا و ویژگی‌های بهداشتی آن به طور گسترده در آزمایشگاه‌های علوم، بیمارستان‌ها و آشپزخانه‌های تجاری کاربرد دارد. از ویژگی‌های مهم این میزها مقاومت بالا و ضدلک بودن آنها است. همچنین در برابر ضربه مقاوم بوده و تا دمای ۱۴۰۰ درجه فارنهایت را تحمل می‌کنند. فولاد در طول زمان زیبایی و شکل خود را حفظ می‌نمایند.
به‌وسیله این میزها، محیطی استریل خواهید داشت که تمیزکردن آن به‌سادگی انجام می‌شود و موجب تجمع کثیفی و گردوغبار نخواهد شد.
سکوبندی با فولاد ضدزنگ
· لمینت مقاوم در سکوبندی
این میزها در برابر مواد شیمیایی خورنده، آتش و گرمای مشعل‌های Bunsen، مقاومت بالایی دارند. به‌وسیله میزهای لمینت در برابر انواع نشت، حرارت و فرسودگی ایمن شوید. سطح جامد و زرق‌وبرق‌دار این میزها علاوه بر زیبایی ماندگار، مقاومت بالایی در مقابل طیف گسترده‌ای از مواد شیمیایی دارد.
اگر چه سکوبندی با لمینت هزینه نسبتاً بالایی دارد؛ اما نسبت به اپوکسی و فولاد قیمت مناسب‌تری داشته و در برابر حوادث ناگوار ایمنی بالاتری ایجاد می‌کند.
· لمینت پرفشار در سکوبندی
این میزها در برابر ضربه، خراش، آب و رطوبت دوام بالایی دارند. اگرچه قادر به تحمل دماهای بالا نیستند؛ اما نسبت به سایر موادی که ذکر شد، قیمت مناسب‌تری دارند. لمینت پرفشار نیز در برابر اشعه ماورا بنفش و لک مقاوم است و با گذر زمان تغییر رنگ نمی‌دهد.
اهمیت ارگونومی در سکوبندی آزمایشگاهی
منظور از ارگونومی ترکیبی از طراحی و چیدمان درست ابزارها و ایستگاه‌های کاری برای ایجاد فضایی مناسب است. رعایت اصول ارگونومی در جلوگیری از بیماری‌ها و آسیب‌های جسمی ضروری است. سکوبندی که بر اساس اصول ارگونومی طراحی شود، ضمانتی بر ایمنی کارکنان و کاهش عوامل خطرساز است.
چند نمونه از عواملی که باعث ایجاد خطر در ارگونومی می‌شوند، عبارت‌اند از:
- قرارگرفتن در وضعیت نامناسب بدنی باعث فشار بیش از حد به گردن، مچ دست‌ها، بازوها و پشت می‌شود.
- حرکاتی که به‌صورت مکرر اتفاق می‌افتند.
- دمای نامناسب محیط و قرارگرفتن در معرض گرما یا سرمای شدید
- اعمالی که برای هل‌دادن، کشیدن و یا بلندکردن اجسام انجام می‌شود.
- فشاری که به بافت‌های نرم بدن مانند کف دست‌ها وارد می‌شود.
- صدمات تروما مانند شوک، ضربه، جراحت یا آسیبی که همراه با درد، سفتی، گرفتگی یا بی‌حسی اعضا به‌ویژه دست همراه باشد.
- آسیب‌های مرتبط با ارگونومی نادرست شامل اختلالات اسکلتی عضلانی، آسیب به کمر، گرفتگی گردن، سردرد یا میگرن، خستگی چشم‌ها، کیست گانگلیون و انگشت ماشه‌ای می‌شود.
چگونه از ارگونومی نامناسب در سکوبندی آزمایشگاه جلوگیری کنیم؟
- استفاده از صندلی و چهارپایه‌های استاندارد با پشتی‌های قابل‌تنظیم
- قراردادن سکوها، کابینت‌ها و قفسه‌ها به‌گونه‌ای که به‌راحتی در دسترس کارکنان باشند و باعث کشش یا فشار بیش از حد به اعضا نشوند.
- استفاده از تجهیزاتی که با بدن و اندام شما متناسب هستند.
- قراردادن وسایل سنگین در قفسه‌های پایینی
- تنظیم ارتفاع میزها با قدتان
- روشنایی مناسب محیط
- تمیزی وسایل و تجهیزات
کلام پایانی
اگر به دنبال طراحی سکوبندی آزمایشگاهی در اصفهان هستید، شرکتی را انتخاب کنید که تمامی اصول گفته شده در مقاله را رعایت کند و از تجربه کافی در این زمینه برخوردار باشد.
شرکت کیا دکور با سال‌ها تجربه موفق در این زمینه، آماده است تا محیطی شیک و مدرن را برای شما طراحی کند. ایستگاه‌های کاری چندمنظوره، استفاده از سکوبندی‌های باکیفیت و رعایت اصول ارگونومی از استانداردهای کارهای ما است.